Βρεθήκαμε στην Πάρνηθα μετά από πολύ καιρό. Τελευταία φορά την επισκεφτήκαμε πριν τις πυρκαγιές του 2007. Από τότε ακούγαμε πολλά για την προστασία του Εθνικού Δρυμού, το παρατηρητήριο, τους φύλακες, την προστασία του εναπομείναντος δάσους και της σπάνιας χλωρίδας και πανίδας του βουνού. Σύμφωνα με τα Πρακτικά της Επιτροπής Γεωτ.Ε.Ε. για την αποκατάσταση της Πάρνηθας, συνολικά κάηκαν 56.000 στρέμματα, 36.000 στο Νομό Αττικής και 20.000 στο Νομό Βοιωτίας. Θεωρούσαμε δεδομένο λοιπόν ότι μετά από την πρωτοφανή καταστροφή, ο ασθενής πλέον πνεύμονας της Αττικής θα βρίσκονταν στην εντατική και θα έχαιρε την πλήρη φροντίδα ιατρών και ειδικών. Όμως κάναμε λάθος.
Μετά τη μεγάλη πυρκαγιά στις 28/06/2007 επισπεύτηκε η έκδοση Προεδρικού Διατάγματος προστασίας του ορεινού όγκου Πάρνηθας (ΦΕΚ 336/24-07-2007), σύμφωνα με το οποίο καθορίστηκαν 16 ζώνες προστασίας, μεταξύ των οποίων η ζώνη Α1 και η ζώνη Α2. Η πρώτη ζώνη αποτελεί ζώνη απόλυτης προστασίας, εντός της οποίας επιτρέπεται μόνο η διεξαγωγή επιστημονικών ερευνών και η επίσκεψη ειδικών επιστημόνων και του προσωπικού φύλαξης του Δρυμού. Στην δεύτερη ζώνη, Α2, επίσης απολύτου προστασίας, επιτρέπονται επιπλέον η υπαίθρια αναψυχή, η περιβαλλοντική εκπαίδευση και η διημέρευση του κοινού. Το διάταγμα ωστόσο δεν φαίνεται να επηρεάζει εκείνους που είναι αποφασισμένοι να καταστρέψουν την χλωρίδα και την πανίδα της Πάρνηθας.
Απογοήτευση, θλίψη, θυμός είναι μερικά μόνο από τα συναισθήματα που μας δημιουργήθηκαν στη θέα των καταπατημένων εδαφών από αυτοκίνητα 4×4 σε διαδρομές που απαγορεύεται η προσέλευση οχημάτων. Μείναμε άναυδοι μπροστά στη θέα των φυσιγγίων κυνηγετικών όπλων έξω ακριβώς από τις προστατευτικές μπάρες του δρυμού, αλλά και των νεκρών ελαφιών που αντικρίσαμε στη διαδρομή μας.
Οι δυσάρεστες εκπλήξεις όμως δεν σταμάτησαν εκεί. Η διήμερη διάρκεια της εκδρομής, μας επέτρεψε χρονικά να «απολαύσουμε» όλο το μεγαλείο της ανθρώπινης απερισκεψίας στην ανυπεράσπιστη φύση. Το πρώτο πρωινό μετρήσαμε σχεδόν 70 αποπροσανατολισμένα ελάφια που έψαχναν για τροφή στα κοντινά χωριά (Αυλώνα, Σκούρτα κ.λπ.). Την ίδια μέρα συναντήσαμε τις κύριες μπάρες για τις προστατευόμενες ζώνες του Δρυμού ανεβασμένες, δίνοντας το ελεύθερο σε όποιον επιθυμούσε να περάσει ελεύθερα και να πράξει αυτοβούλως. Επίσης, δεν έλειψαν οι συναντήσεις με κυνηγούς και κυνηγετικά σκυλιά.
Η παντελής απουσία οδηγιών – πινακίδων με τους κανονισμούς λειτουργίας του Εθνικού Δρυμού, αλλά και οποιαδήποτε μορφή ελέγχου ή φύλαξης του δάσους την οποία αντιμετωπίσαμε, θεωρούμε ότι συμβάλει στη σταδιακή καταστροφή του μοναδικού αυτού βιότοπου.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η Πάρνηθα παραμένει μεταξύ των πλουσιοτέρων βιότοπων της Αττικής και, παρά τις αντιξοότητες και τις ανθρώπινες επιδράσεις, διατηρεί σημαντικό αριθμό κόκκινων ελαφιών (Cervus elaphus), τα οποία μαζί με τα λίγα ελάφια που απαντούν στην Ροδόπη, συγκροτούν τους μοναδικούς πληθυσμούς του είδους αυτού στην Ελλάδα. Επίσης από τα ζώα που ζουν στην Πάρνηθα, 23 είδη πουλιών, 12 είδη θηλαστικών και 12 είδη ερπετών και αμφιβίων περιλαμβάνονται στα «Αυστηρά προστατευόμενα»είδη πανίδας της Σύμβασης της Βέρνης.
Η μεγάλη πυρκαγιά εκτός από την φυσική εξόντωση αρκετών ζώων κατέστρεψε και ίσως τους σημαντικότερους βιότοπους πολλών μεγάλων θηλαστικών και κυρίως του ελαφιού. Περιοχές με πηγές, άφθονη τροφή και φυσικά καταφύγια για πολλά είδη, καταστράφηκαν.
Όπως διαβάσαμε στο επίσημο site του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας: Είναι γνωστό ότι το κυνήγι απαγορεύεται στην Πάρνηθα. Παρ’ όλα αυτά, έχουν σημειωθεί αρκετά κρούσματα λαθροθηρίας με θύματα κυρίως πουλιά, λαγούς και ελάφια. Δυστυχώς, η Πάρνηθα έχει πολύ μεγάλη έκταση και το προσωπικό του Δασαρχείου Πάρνηθας που είναι το αρμόδιο για τη φύλαξή της δεν επαρκεί για να την καλύψει ούτε ποσοτικά ούτε χρονικά, δηλαδή όλο το εικοσιτετράωρο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλοί λαθροθήρες να καταφέρνουν να ξεφεύγουν. Είναι ένα πρόβλημα που μπορεί να αντιμετωπιστεί με ενημέρωση των πολιτών και με κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή και ανθρώπινο δυναμικό από το Δασαρχείο.
Παραθέτουμε ορισμένους από τους κανονισμούς λειτουργίας που ανασύραμε από τον ίδιο ιστότοπο:
ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟΥ ΔΡΥΜΟΥ
Όλοι οι επισκέπτες της Πάρνηθας πρέπει να γνωρίζουν ότι στον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού:
ΔΕΝ ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ:
• Η ρύπανση του χώρου γενικά.
• Η κυκλοφορία κάθε είδους τροχοφόρων στους δασικούς δρόμους, όπου υπάρχουν εμπόδια και απαγορευτικά σήματα.
• Το κυνήγι και η σύλληψη κάθε ζώου με οποιοδήποτε μέσο, σ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
• Η διακίνηση σκύλων, έστω και δεμένων, ή άλλων κατοικίδιων ζώων και η εγκατάλειψή τους στο χώρο του Δρυμού.
Για τους παραβάτες του κανονισμού αυτού εφαρμόζονται οι διατάξεις του Ν.Δ. 86/1969 , του Ν.Δ. 996/1971 και του Ν.998/1979.
Όλα τα παραπάνω παραβιάζονται καθημερινά. Κανόνες και υπογεγραμμένα χαρτιά δεν εμποδίζουν και δεν θα εμποδίσουν ποτέ όσους απερίσκεπτα συμβάλουν στην καταστροφή της Πάρνηθας. Δεν είναι ζήτημα αστυνόμευσης αλλά ανθρώπινο καθήκον να προστατεύσουμε τον Εθνικό Δρυμό που δίνει ζωή τόσο στους μικρούς του κατοίκους όσο και σε εμάς τους ίδιους. Όσοι μεθοδευμένα καταστρέφουν τη χλωρίδα και την πανίδα του δρυμού πρέπει να απομονωθούν. Για την καταστροφή του Δρυμού δεν ευθύνονται μόνο οι απερίσκεπτοι δρώντες ανόσιων πράξεων, αλλά και όσοι γνωρίζουν και παραμένουν άπραγοι.
Είμαστε διατεθειμένοι να βοηθήσουμε και να συμβάλουμε εθελοντικά στην φύλαξη της Πάρνηθας, χρησιμοποιώντας τον δικό μας εξοπλισμό και σχεδιάζοντας πρόγραμμα με προκαθορισμένα δρομολόγια. Στόχος μας είναι η προστασία του Εθνικού Δρυμού για τη διατήρηση του βιότοπου στο επίπεδο που βρίσκεται σήμερα και της ανάπλασης του στο βαθμό που αυτό είναι δυνατό. Αν μας δοθεί η άδεια από τις αρμόδιες αρχές έχουμε σκοπό να σχεδιάσουμε ομάδες περιφρούρησης και να πραγματοποιούμε περιπολίες για να παρακολουθούμε την κίνηση στο εσωτερικό του Δρυμού. Η φύλαξη του Δρυμού απαιτεί υπευθυνότητα, ένα συστατικό που δεν αποκτά κανείς διαβάζοντας την υφιστάμενη νομοθεσία. Αποτελούμε μια ομάδα ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη σε ζητήματα που αφορούν τη φύση και πιστεύουμε στη δύναμη της ομαδικής δουλειάς για την προστασία της και την επίτευξη ενός τόσο σημαντικού σκοπού όπως είναι η διάσωση της Πάρνηθας.
Επίσης απαιτούμε την αναθεώρηση του σχεδιασμού των σημείων που βρίσκονται αυτή τη στιγμή οι μπάρες για τις προστατευόμενες ζώνες του Δρυμού. Διαπιστώνουμε ότι η παιδεία οδηγών και κυνηγών απουσιάζει πλήρως, γεγονός που καθιστά αναγκαία την επιβολή αυστηρότερων μέτρων και κανόνων. Συναντάμε τις μπάρες αρκετά ψηλά στο βουνό, με αποτέλεσμα να προστατεύεται ένα πολύ μικρό μέρος της δασική έκτασης, η οποία επίσης παραβιάζεται. Οι προστατευτικές μπάρες χρειάζεται να κατέβουν σε χαμηλότερα σημεία. Αυτή τη στιγμή αντιλαμβανόμαστε ότι η τοποθέτηση τους εξυπηρετεί μόνο τοπικά συμφέροντα, αφήνοντας απροστάτευτη μεγάλη έκταση που καταπατάται και καταστρέφεται από εκείνους που θέλουν να κάνουν βόλτα μέσα στο δάσος με το αυτοκίνητο τους ή να κόψουν δρόμο μέσω των χωματόδρομων. Πρέπει να παρθούν κάποιες αποφάσεις και να γίνουν άμεσα αλλαγές στα σημεία που βρίσκονται οι μπάρες. Αν θέλουμε να προστατεύσουμε το βουνό και αν πραγματικά αγαπάμε τη φύση θα έρθουμε πιο κοντά σε αυτή αφήνοντας τα οχήματα χαμηλά συνεχίζοντας την περιήγηση μας με τα πόδια.
Η Πάρνηθα βρισκόταν πάντα στις πρώτες επιλογές των κατοίκων της Αθήνας για μια βόλτα στη φύση. Όλοι σκεφτόντουσαν το υπέροχο πράσινο και την απαράμιλλη ομορφιά της σαν καταφύγιο από το άγχος και την κούραση της πόλης. Οι εικόνες όμως αυτές έχουν ήδη ξεθωριάσει. Είδη ζώων απειλούνται με εξαφάνιση και η χλωρίδα του βουνού έχει υποστεί ανεπανάληπτες καταστροφές. Οφείλουμε να σεβαστούμε ό, τι η φύση μας προσφέρει απλόχερα και να δράσουμε άμεσα για τη διάσωση του εναπομείναντος βιότοπου.
Η ανεκτικότητα είναι μια άλλη ονομασία για την αδιαφορία*. Οι κατηγορίες είναι βαρύτερες για όσα δεν κάνουμε, ας μην αφήσουμε να μας τις χρεώσουν.
*William Somerset Maugham